Beste abonnee,
In 1961 publiceerde Joseph Heller zijn “Catch 22”, een prachtige anti-oorlogsroman waarin hij op geheel absurdistische wijze de bureaucratie van het leger op de korrel neemt. Yossarian, het hoofdpersonage, is piloot op een B-52-bommenwerper, en vliegt elke dag met doodsangst het vijandelijk territorium in, hierin enkel gemotiveerd door maar één angst die groter is: die voor zijn eigen legerleiding, en in het bijzonder Colonel Cathcart, die zijn leven tot een hel maakt.
Die hel bestaat erin dat elke piloot verondersteld wordt x aantal keer zijn leven te wagen alvorens ie naar huis mag. Alleen: hoe succesvoller de vluchten zijn, hoe meer Colonel Cathcart natuurlijk van dat soort vluchten wil, met als gevolg dat het magische getal waarna men mag afzwaaien, steeds hoger ligt. Iedere keer dat Yossarian zijn vliegtuig dus terug veilig aan de grond zet na een succesvol bombardement, staat hij verder van zijn doel, niet dichter. Het drijft de man stilaan tot wanhoop, en veel van zijn collega’s worden er zelfs helemaal waanzinnig van.
Dat doet me denken aan onze tijd. Overal ter wereld is inflatie steeds driester om zich heen aan het grijpen, en de enige oplossing om die tegen te gaan is de rentes hoger te zetten dan de inflatie. Dus zeker op 15 %, aangezien ik de globale inflatie schat op 10 %. Doe je dat niet, en blijf je geld bijdrukken aan hetzelfde tempo, dan gaat de koopkracht van de munt zo achteruit, dat ze vroeg of laat crasht. Maar hier is de valstrik, “the catch”: doe je dat wel, dan zijn de gemaakte schulden niet meer terug te betalen, en dan is het niet enkel je munt die crasht, maar meteen je hele economie.
Elke centrale bankier weet dat. Wat ze dus ook doen – de rente verhogen óf ze zelfs weer verlagen – één ding is zeker: elke optie moet en zal tot de complete ruïnering van de wereldbevolking leiden. Dus nog los van de vraag of dit een bewust opgezet plan is (ik zeg ja) dan wel gewoonweg massale incompetentie: men hoeft geen wappie te zijn om in te zien dat geld bijdrukken om een crash uit te stellen simpelweg krankzinnig is: precies het feit dat je er bijdrukt, maakt de crash enkel maar zekerder. Met andere woorden, als het gaat over geld bijdrukken: “You’re damned if you do, and damned if you don’t.”
Zou Heller ons misschien de weg kunnen wijzen uit deze waanzin? Dat is goed mogelijk, want volgens mij was hij genialer dan hij zelf besefte. Zijn verhaal heeft namelijk een element dat ik enkel kan toeschrijven aan een zeer diepe, organisch gewortelde intuitie, en wellicht degene die ook Dr. Hamer moet geïnformeerd hebben: wat Yossarian finaal bevrijdt uit zijn onmogelijke situatie is niet één of andere intellectuele oplossing, maar simpelweg datgene wat we foutief nog steeds “ziekte” noemen: nadat hij het gevecht met de absurditeit opgeeft hij krijgt geelzucht, wat maakt … dat hij niet meer kan vliegen.
Wat is dus de moraal van dit verhaal? Dat het leven op een gegeven moment zelf ingrijpt, en het niet de “hoge” producten van onze rationele geest zijn die ons gaan redden. Het cruciale inzicht dat zovelen missen, namelijk, is dat crisis het antwoord is van de markt, niet op de theoretisch “suboptimale allocatie van middelen”, maar op … foute theorieën zélf. Het is met de markt zoals met uw beleggingen: is uw theorie erover fout, dan wordt die héél erg praktisch bijgestuurd: door crisis. Ziehier de les: hoe langer we de crisis willen vermijden, hoe langer we onze vlucht naar huis – een vredevolle economie – uitstellen.
Heeft u al heimwee? Ik wel. Zodoende blijf ik herhalen, tot het écht doordringt in het vakkundig gemanipuleerde bewustzijn van eenieder: Pecunia Centralis Delenda Est.
Uw ketter,
Brecht Arnaert
