Beste abonnee,
De filosofische gesprekken met mijn dochters over de fundamenten van hun overtuigingen zijn goud waard voor mij. Vorige week kwam mijn jongste dochter (6) volledig ontdaan naar mij toe: “Zus (8) zegt dat ze de snelste ter wereld is, maar dat is ze niet.” Mijn reactie was: “Dat klopt, maar er zijn wel meer mensen die dingen beweren die niet kloppen. Trek het je niet aan.” Dat deed zo toch want als iets niet juist is volgens haar, dan moet het rechtgezet worden. En dus moest ik naar zus toe om te vertellen dat ze niet de snelste was.
Voor het naar bed gaan vertelde ik m’n dochter dat ze gelijk had, maar ook dat we niet altijd met zekerheid kunnen weten of iets waar of vals is. Ik legde haar het volgende bekende voorbeeld voor. Stel dat we alleen maar witte zwanen zien. Overal waar we gaan en er zwanen zijn, hebben we nog nooit een zwarte zwaan gezien. Betekent dit dan dat er geen zwarte zwanen bestaan? Ik zag mijn dochter denken, en ze zei: “Misschien zijn die er wel, maar moeten we beter zoeken.” Ik zei: “Ja, maar we zullen pas zeker zijn als we er één zien.” Daarop was haar reactie: “Of we moeten overal gezocht hebben.” Heerlijk, zo’n gesprek.
Ter opfrissing: voor de ontdekking van Australië waren de mensen in de Oude Wereld ervan overtuigd dat alle zwanen (naar verluidt) wit waren. Dit was voor hen een feit gestoeld op empirische bewijzen. Maar het illustreert hoe fragiel kennis gebaseerd op observaties en ervaring kan zijn. Slechts één enkele waarneming van een zwarte zwaan kan deze overtuiging ontkrachten, en zo ook in één vingerknip alle conclusies gebaseerd op die overtuiging teniet doen. Voormalig beurshandelaar en filosoof Nassim Nicholas Taleb schreef er een boek over: The Black Swan.
Volgens hem is een Zwarte Zwaan een gebeurtenis die zeldzaam is, grote gevolgen heeft, en achteraf pas begrijpelijk is en als voorspelbaar wordt gezien. Aangezien hij een voormalig beurshandelaar is en schrijft over financiële markten, spitst hij dit met name toe op het beleggen. Als voorbeelden noemt hij o.a. de beurscrash van 1987 (en het onverwachte herstel), de grote financiële crisis (2008/2009), en de paniek op de beurs na 9/11. Taleb zegt dat veel mensen denken dat dergelijke gebeurtenissen wel niet meer zullen voorkomen, en ze er dus ook niet op voorbereid zijn. De consequenties zouden echter enorm zijn, wat net vraagt naar praktische én naar mentale voorbereiding. Een voorbereiding die begint bij het aanvaarden van onvoorspelbaarheid en onzekerheid.
In de professionele beleggingswereld wordt deze kennis (op een enkeling na) echter niet meegenomen in de visie op risico en de inrichting van portefeuilles. De kans op een grote onverwachte gebeurtenis die enorme impact heeft op de beleggingsportefeuille wordt vaak veel te laag ingeschat. Men gaat uit van ervaringen uit het verleden en correlaties die als causaliteit worden beschouwd. Zo wordt ervan uitgegaan dat de waarde van obligaties stijgt als die van aandelen flink daalt. Er wordt dus geen rekening gehouden met mogelijke zwarte zwanen, en de benadering is verre van holistisch.
Zo niet bij ons. Wij benaderen het holistisch en gaan ervan uit dat we af en toe te maken kunnen hebben met een zwarte zwaan, en proberen ons er zo goed mogelijk mentaal en praktisch op voor te bereiden. Niet vanuit angst, maar vanuit kracht en weerbaarheid. Hierbij accepteren wij de onzekerheden die er zijn, kennen wij onze beperkingen, en proberen we steeds te leren en onze visie wat aan te passen indien dat nodig zou zijn.
Hoe dat uitpakt? Lees het in onze hoofdanalyse.
Beste groeten,
Peter Tros
