Beste abonnee,
Schaarste is een projectie die als een sluier over de economie hangt. We leven volgens het dogma dat er niet genoeg is – niet genoeg energie, grondstoffen, en zekerheid. Maar wat indien schaarste niet zozeer een feit is, maar een verhaal dat we zijn gaan geloven? In “The Ultimate Resource” geeft Julian Simon een opsomming van alle ‘uitputtingsverwachtingen’ die nooit waarheid werden. Waarom niet? De projecties hielden geen rekening met de meest cruciale grondstof: menselijk vernuft.
Neem bijvoorbeeld energie. Het dominante narratief stelt dat we dringend moeten afstappen van ‘fossiele brandstoffen’, terwijl zelfs die term steeds vaker ter discussie staat. Sommige wetenschappers stellen dat olie en gas abiotisch kunnen ontstaan in de aardmantel en dus niet per se eindig zijn. Wat vaststaat: deze koolwaterstoffen zijn nog steeds ruim beschikbaar, en cruciaal voor onze infrastructuur en industrie. Toch worden ze afgeschilderd als achterhaald, terwijl ‘alternatieve energie’ – zoals zonnepanelen en windmolens – afhankelijk is van zeldzame metalen, intensieve mijnbouw, en een energieproductie die niet altijd beschikbaar is wanneer die nodig is. De betrouwbaarheid en schaalbaarheid van deze alternatieven blijft een uitdaging.
Misschien hebben we niet zozeer een structureel tekort aan energie of grondstoffen, maar eerder een tijdelijk probleem met technologie, distributie, opslag, en toegang. Lithium, koper, en zeldzame aardmetalen zijn immers ruim aanwezig in de aardkorst, maar ze bevinden zich niet op de juiste plaats, in de juiste vorm, of onder de juiste politieke omstandigheden. De tekorten die we ervaren zijn dus niet zozeer absolute tekorten, maar eerder logistieke en geopolitieke knelpunten. En die zijn oplosbaar.
Schaarste wordt vaak ingezet door de media en de politiek als angstthema. Het kan een hype voeden wanneer nodig, het kan FOMO doen ontstaan wanneer gewenst, het kan een narratief versterken, urgentie creëren, en beleid rechtvaardigen. Het idee van schaarste is diep verankerd in onze psyche. Het gevoel dat er ‘niet genoeg’ zou zijn, stuurt ons gedrag, en het inspelen erop kan soms wonderen doen. Schaarste beïnvloedt niet alleen het publieke sentiment, maar ook het marktgedrag. Beleggers reageren op deze signalen – niet altijd uit angst, maar vaak net vanuit kansen.
Schaarste kan een fundament zijn van een beleggingsstrategie, mits goed begrepen en geplaatst in de juiste context. Beleggers spelen in op de tijdelijke “mismatches” tussen aanwezigheid en beschikbaarheid. Er is geen blijvende schaarste, alleen vertraging in toegang, verwerking, of distributie. De markt reageert altijd, zoals ook de varkenscyclus laat zien: tekorten leiden tot investeringen, wat leidt tot overschotten, wat leidt tot correcties. Wie dat begrijpt, ziet crises eerder als kansen. En daarnaast dragen beleggers bij om de tijdelijke mismatch te overbruggen. Daar is niets mis mee, en het kan voor mooie rendementen zorgen.
Het diepere inzicht, echter, ligt in het besef dat technologie, kennis, investeringen, samenwerking en liefde (als tegenhanger van angst) ons juist de mogelijkheid bieden om overvloed te ‘creëren’. Niet als utopie, maar als praktische realiteit. De middelen zijn er en de kennis is er, maar wat ontbreekt is het vertrouwen en de wil. Voor wie investeert in de toekomst, is het zaak om voorbij mainstream premissen te kijken, inclusief premissen die we al zo lang als vanzelfsprekend en onweerlegbaar zien, zoals schaarste. Is schaarste een economische toestand, of eerder een mentale keuze?
Beste groeten,
Peter Tros
